Објекти од културата (општо)

Поголемо внимание на центрите за култура

Грдите згради идната година ќе станат современи центри на културата

Реконструкција на сите центри на културата во земјава и обнова на музејските поставки ќе бидат приоритети на Министерството за култура идната година, рече вчера министерската за култура Елизабета Канческа-Милевска. Таа ги соопшти резултатите од работата на Министерството во првите 100 дена. Канческа-Милевска направи и пресек на сите досегашни активности на ресорното министерство за подобрување на културната клима кај нас.

ПРОЕКТИ ЗА УНАПРЕДУВАЊЕ НА КУЛТУРАТА

- Анализите покажуваат дека имаме рамномерен пристап кон сите дејности во културата. Поддржуваме проекти што ја унапредуваат културата на сите заедници и меѓународно ја афирмираат Македонија. При посетата на центрите на културата утврдивме дека тие се во многу лоша состојба. Една од најпозитивните активности беше манифестацијата „Топол културен бран“ која се одржа во триесетина града во земјава. Така, културата стана достапна за сите граѓани - рече Канческа-Милевска.

Таа соопшти дека интензивно се работи на измените на Законот за културата. Најголемо внимание ќе биде посветено на директорите на националните институции, во поглед на отчетотот кон Министерството. Во фаза на подготовка е законот за авторски и сродни права, а веќе е донесен Законот за Старата скопска чаршија. Сега ќе се формира национален совет кој ќе направи план за ревитализација на Чаршијата. Стратегијата за креативна индустрија веќе е предадена во Владата, а се подготвува и анализата за титулата „национален уметник“, со што уметниците ќе добијат дополнителни бенефиции. Владата веќе назначи седуммина амбасадори на културата кои ја промовираат македонската култура во светот.

ИЗГРАДБА НА КАПИТАЛНИ ОБЈЕКТИ

Министерската соопшти до каде е изработката на националните проекти. Зградата на Стариот театар е изѕидана. Повеќе време (исто како концертната сала за Македонската филхармонија) веројатно ќе биде издвоено за изградба на специфичните делови за акустика и сценска технологија. Објектот за музејскиот комплекс посветен на ВМРО и жртвите од комунизмот треба да биде завршен во јуни, идната година. Во Музејот во Киев веќе биле изработени 10 восочни фигури на истакнати личности од македонската историја. Во музејскиот комплекс крај реката Вардар ќе бидат изложени и слики што ќе ги изработат членови на Друштвото на ликовните уметници на Македонија.

Министерката соопшти дека спомен-домот на Мајка Тереза ќе биде свечено отворен на 24 декември, за католичкиот Божик. На големо се гради и доградбата на НУБ „Св. Климент Охридски“. Почна обновата на Хавзи-пашините конаци кај селото Бардовци и почнаа три големи проекти во областа на издаваштвото.

Идната година ќе почне реновирањето на Универзалната сала, а продолжува проектот за изградба на објект за Турскиот театар, кај скопската Железничка станица. Во завршна фаза е проектот за спомен-куќа на Тоше, а до крајот на идната година во Скопје ќе бидат поставени 37 нови скулптури во главниот град. Според Канческа-Милевска, веќе почнале подготовките за Втората светска конференција за дијалог меѓу религиите, закажана за 2010 година.

Големи беа вложувањата и во истражувањето и заштитата на културното наследство. Со ребалансот на буџетот беа одвоени 40 милиони денари за 16 археолозошки локалитети низ цела земја. Таа додаде дека на 8 декември свечено ќе биде отворен Музејот на вода, кај Градиште на Охридското Езеро, а до септември 2010 година ќе заврши обновата на Светиклиментовиот универзитет на Плаошник.

ИНФО-Најголем буџет досега

Буџетот за култура годинава е околу 800 милиони денари за сите дејности. Дополнителни една милијарда и 360 милиони денари беа издвоени за капиталните проекти во културата. Беа вработени 150 уметници од Македонската опера и балет, Македонската филхармонија и Националниот ансамбл „Танец“, а одобрени беа околу 150 вработувања во областа на заштитата на културното наследство.

Дневник - 04.11.2008

Буџетот за култура в година поголем за околу 50 отсто

В година ќе се довршуваат капиталните објекти: се работи на новата зграда на МНТ

Предлог-буџетот на Министерството за 2009 година е 3 милијарди 337 милиони и 374 илјади денари. Од нив за Министерството за култура отпаѓаат 631 милион и 617 илјади денари, а за финансирање дејности од областа на културата 2 милијарди 705 милиони и 757 илјади денари. Ова беше соопштено на собраниската Комисија за култура на вчерашната седница на која беше разгледан Предлог-буџетот на Република Македонија за идната година во областа на културата.

Според министерката за култура Елизабета Канческа-Милевска, Предлог-буџетот на Министерството за култура во однос на 2008 година е зголемен за 54,45 отсто. Зголемувањето е во делот на капиталните проекти и во делот на финансирање на дејностите од областа на културата.Сите капитални проекти ќе продолжат да се реализираат и во наредната година. Во однос на капиталните проекти, буџетот изнесува 615 милиони и 500 илјади денари. Ќе се гради зграда на Турскиот театар во Скопје, ќе се врши реконструкција на Универзалната сала, изградба на нов театар на местото Македонски народен театар, изградба на нова зграда за Драмски театар. Претседателот на Комисијата за култура Оливер Шамбевски рече дека според процените што ги направил Секретаријатот на Комисијата, вкупната сума што би била потребна за реализирање на програмата за одбележување значајни настани и истакнати личности ќе изнесува 20 милиони денари.

Најавени се истражувања на Трескавец, Стоби, Скупи, Исар Марвинци, Стибера, Еврејските гробишта, а ќе има илуминација на Камениот мост. Анета Стефановска од ВМРО-ДПМНЕ побара во буџетот да се зголемат средствата за библиотечна дејност. Министерката информираше дека Владата во однос на библиотечната дејност донела одлука врз основа на информацијата од Министерството за автоматизација и дигитализација на библиотеката. Таа појасни дека со оглед на тоа што автоматизацијата е завршена, се пристапува кон дигитализација во две фази, а средствата во однос на тоа за 2009 година се обезбедени. Роза Топузова-Каревски од ЛДП го поддржува буџетот наменет за културата и најави дека ќе поднесе амандман за зголемување на ставката за поддршка на младите таленти.

Канческа-Милевска одговори:

- Секоја година даваме поддршка за младите таленти. Ја поддржуваме и ликовната уметност и работата на ателјето во Париз. Младите имаат можност да се сретнат со голем број уметници во Македонскиот културен центар во Софија и во Њујорк. Во 2009 година Македонија ќе биде домаќин на Меѓународното биенале на млади уметници од Европа и Медитеранот и нашите таленти од сите дејности ќе може да имаат контакти со голем број уметници. Комисијата ќе поднесе извештај до Собранието со препорака Предлог-буџетот да биде усвоен.

Прилепчани ќе го оживуваат Слонот

Изработен е проект за уредување на просторот околу атрактивната карпа со лик на слон, природна реткост, која е влезена во Риплиевата книга „Верувале или не“

Се планира изградба на патека кон бедемите на Марковата палата: Макета за слонот

Атрактивната карпа со лик на слон во подножјето на Марковите кули кај Прилеп ќе стане туристичка и култура дестинација, ветува Форумот за авангардна креативност. Оваа асоцијација подготви проект за партерно уредување на просторот околу природниот споменик, а ќе го реализираат локалните власти. Зафатот се проценува дека ќе чини два милиона денари.

- Ќе ја промовираме привлечната карпа извајана од природата во вид на слон, која е забележана во Рипливата енциклопедија „Верували или не“ и е поврзана со многу легенди. На неа е издлабена и камара со остатоци од икона. Ќе го извадиме од анонимност слонот, мајсторството на природата. Проектот предвидува и градба на пристапни патеки, уредување на околината и создавање мултимедијално плато за изведување културни манифестации. Обезбедивме пари за уредување со природни материјали и осветление, со што постепено се заокружува туристичката патека од комплексот цркви и манастири во населбата Варош, позната по 77 цркви, која ќе води до Марковите кули - вели градоначалникот, Марјан Ристески. Тој најавува изградба на патека од слонот кон врвот на планината, кон бедемите на Марковата палата.

- Тоа ќе биде трета фаза, следена од програмата Интерект 4 на ЕУ. Очекуваме околу еден милион евра во заедничкиот проект со општината Аридеа од соседна Грција. Изградбата на патеката кон врвот ќе биде следена од стручњаци од Музејот и Институтот за старословенска култура - вели Ристески. Собирачот на народни предание Благоја Алексоски вели дека карпа налик на слонова глава е мало чудо на природата.

- Од слонот, Прилеп се гледа како на дланка. Богатството малкумина го знаат и не е на очиглед на јавноста, а нуди огромни можности. Камениот слон што седи, некои го препознаваат како штрк, е висок околу осум метри е поставен на сопствен карпест постамент во подножјето на Маркови Кули - вели Алексоски. Тој прочитал, но не верува на претенциозната легенда, која зборува дека Ханибал ги донел слоновите во Прилеп на поклонение на камениот природен монумент како слон, по освојувањата на Рим.

Публицистот Тренчо Димитриоски од Прилеп пренесува дека на слонот има специфични интервенција од човечка рака.

- Жителите од древните населби биле вклучени во духовниот и материјален живот, врзан за слонот, бидејќи просторот бил култно место за повеќе ритуали. На повисокиот дел од карпата се препознава издлабена камара од половина квадрат во кој се уште се видливи остатоци од фрескоживопис - објаснува Димитриоски.

Алексоски ја пренесува легендата од стари варошани дека околината на слонот била чистилиште од злосторства и гревови.

- Луѓе со лоши дела, доаѓале до Слонот, на миење на рацете и лицето за да се исчистат во камарите секогаш полни со вода. Најраширено е преданието дека Слонот помагал за ослободување од јаловост. Неротки се вртеле околу слонот со свеќи в раце во ноќите меѓу петок и сабота да ги смилуваат вишите сили да им дадат челад. Обичајот бил осуетен од црковните власти и бил прогласен за пагански - вели Алексоски. Тој ја запишал приказната од некој варошки бербер со прекар Богомилецот дека околината на слонот била сврталиште на богомилите. Берберот споменувал и присуството на дедо Богомил на простори околу слонот.

Во Реонскиот парк во Општина Ѓорче Петров вчера беше поставен камен-темелник на нова саат кула. Саат кулата ќе биде висока 12 метри и ќе се гради во централниот дел на паркот, со што ќе биде заокружен уште еден дел од планираните активности во општинскиот парк. Се планира изградбата да трае до крајот на јуни и часовникот да биде пуштен во употреба на Денот на општината 28 јуни. Саат кулата е донација на градежнта фирма Адора.

На свчениот почеток на градежните работи, присуствуваа градоначалникот на Општината Ѓорче Петров Сокол Митровски, кандидатот за градоначалник за градот Скопје Коце Трајановски.
- Покрај часовникот ќе има и дисплеј кој ќе биде информативен центар каде граѓаните ќе можат да ја видат температурата и други податоци за состојбата на временските состојби во општината Ѓорче Петров, а ќе се даваат и пораки како што се одредени манифестации за јавни собири и сето тоа што е битно и значајно за лично информирање - рече Сокол Митревски.
Саат кулата како и вовчето Пампурче претставуваат препознатлив дел од Реонскиот парк, бидејќи ваквите градби се реткост во парковите низ државава.