Споменици и скулптури (општо)

КОНКУРС НА МИНИСТЕРСТВО ЗА КУЛТУРА

Скопје е празен град, му фалат скулптури

Идејата за поставување на скулптури низ Скопје, за која конкурсот беше распишан вчера, наидува на позитивни реакции кај скулпторите и уметниците

Уметниците ја прифаќаат идејата на Министерството за култура за поставување на скулптури кои ќе бидат лоцирани на различни места низ Скопје. Конкурсот за идејно решение веќе е распишан и на него можат да се пријават сите скулптори од земјава, со свои идејни решенија, а темата на која ќе творат е слободна.

Академскиот уметник, Решат Амети, кој е и потпретседател на Друштвото на ликовни уметници на Македонија, вели дека идејата за поставување на скулптури е одлична, меѓутоа треба да се обрне внимание на изборот.

- Мора да се внимава скулптурите да ја изразуваат реалната слика во Македонија. Да не претендираат со некој локал-патриотизам и да имаат хуманистички карактер. Мислам дека конечно не треба да правиме скулптури кои што изразуваат агресивност - да има оружје или слично. Треба да се свртиме кон хуманизмот, вели Амети. Тој додава дека треба да се консултираат сите уметнички институции во државава како што се ДЛУМ, Факултетот за ликовна уметност, МАНУ, за да не се направат грешки како во минатото - да добиеме кич скулптури изработени по нарачка или пак тотален невкус.

Академик Боро Митриќески смета дека Скопје е сиромашен и празен град во поглед на скулптурите.
- Каде и да отидете во некоја од светските метрополи, на плоштадите и другите места ќе видите многу скулптури кои се израз на духот на градот. Скопје е еден од најсиромашните градови во Европа во поглед на скулптурите, коментира скулпторот Митриќески, чие дело - ликот на Петре М. Андреевски од неодамна е поставено во Друштвото на писателите на Македонија. За Ангел Димовски Чауш, ова е благородна идеја.

- На Скопје му требаат историски и модерни споменици и скулптури во слободни форми, вели Чауш. Тој очекува конкурсот да помине во најдобар ред и сериозно, бидејќи, како што вели тој, досега имало мошне несериозни конкурси.

- Уметниците мора да остават белег на времето во кое работат, додава тој.

Во понеделник Министерството за култура ќе објави конкурс со кои се повикуваат сите уметници да предложат свое идејно решени за скулптури во центарот на Скопје. На конкурсот можат да се пријават сите уметници кои без зададени теми ќе предложат свои решенија за облагородување на централно подрачје на градот. Уметниците поделени околу идејата. Академикот Томе Серафимовски вели дека добро е што има конкурс, но откако се најавиле изградбите на офицерскиот дом, црква, иницијативата за возобновување на џамија, фонтана во центарот на Скопје, нема да излезе ништо од конкурсот ако распишувачот не знае што уште треба да има на централното подрачје.

Дел од уметниците пак сметаат дека Скопје е една од ретките метрополи кое нема свои обележја.

И граѓаните се поделени за реализација на најновата идеја за облагородување на центарот:

- Во други земји гледаме има, зошто и кај нас да нема споменици.

- Владата да води повеќе грижа за економијата, а не да гради споменици за некој да ги памети.

Скулпторите бараат транспарентни конкурси

Денес треба да биде објавен конкурсот за разубавување на Скопје

Катерина Богоева

Денес владиниот портпарол Ивица Боцевски заедно со државниот секретар на Министерството за култура Елизабета Канческа - Милевска, треба да ја презентираат содржината на најавениот конкурс за идејни - решенија за поставување на скулптури во центарот на градот, со кои се предвидува истиот да се облагороди и да ја добие, од многумина посакуваната естетска привлечност. Објавувањето на конкурсот беше најавено за вчера, кога дел од скулпторите информирани од медиумите, со доза на претпазливост посочуваа на низа сегменти што ги прават внимателни секогаш кога станува збор за третманот на нивната творечка работа од страна на институциите, со оглед на долгогодишното непланско делување од страна на државата во оваа област.

Претпазливи се во врска со зададените временски рокови, со исходот од самите конкурси, го коментираа и терминот во кој Министерството за култура го распишува конкурсот, со оглед дека до крајот на март трае и конкурсот што пред три месеци го распиша општината Центар за изработка на скулптура на македонските револуционери Никола Карев, Даме Груев и Гоце Делчев. Но, задоволни се што можат да конкурираат со решенија по свој избор, што овој пат нема тематски да бидат ограничени.

„Ми смета неорганизираноста, некоординираноста меѓу општината Центар и Министерството за култура околу времето на распишување на конкурсот. Најважно е тој да се усогласи за да можеме да си го планираме времето за работа, бидејќи обично сме исфорсирани со временски рокови. За мене е нелогично, скулпторите да конкурираат а претходно да не се дефинирани местата каде делата ќе бидат поставувани“ - вели скулпторот, академик Боро Митриќески, кому му се допаѓа идејата на поставување на слободни форми во центарот на градот „Треба да се поставуваат скулптури на многу места, меѓу другото и на кејот на Вардар. Скопје е празен, гол град, му недостига естетеика. Скулптури нема доволно ниту во парковите, а скулптори има, има и дела“.

И на дел од младите скулптори им се допаѓа идејата со своите дела да го облагородат градот, но тие бараат поголема организираност при спроведување на конкурсите, транспарентност при одлучувањето.

„Вакви конкурси би требало да има најмалку еден годишно, за да можат авторите да го понудат она што го работат и што сакаат да го работат. Треба да станат практика и да влезат конкурсите во годишната програма на Министерството за култура. На тој начин скулпторите ќе можат да се фокусираат на изработка на делата и нема да мора да работат и други работи. Би требало да се распишуваат повеќе конкурси и за изработка на скулптури кои ќе се поставуваат низ Македонија, а не само во Скопје “ - посочува скулпторот Љубиша Камењаров.

И неговиот колега Дарко Дуковски ја поздравува одлуката за распишување конкурс на која уметниците ќе конкурираат со дела по сопствен избор, но врз база на сопственото искуство, има и одредени задршки во очекувањата.

„ Идејата е супер, но само ако навистина и излезе онака како што се најавува. Ми пречи досегашната практика при распишување на конкурсите одлуките да не се соопштуваат на транспарентен начин, да не може ние авторите да ги видиме образложенијата зашто некое дело е одбрано, зошто било повредно од другите што се одбиени. Се случува често и макетите кои ги испраќаме на конкурсите да бидат скршени. Јас работам како слободен уметник и конкурирам на сите конкурси во земјава. Минатата година учествував и на распишаниот конкурс во Битола за скулптура на Филип II на коњ, но тој без никакво образложение беше поништен еднаш, се отвори друг, но и тој пропадна. Не добив повратни информации зошто“ - вели Дарко Дуковски.

И скулпторката Мери Аницин Пејоска, директор на Музејот на Македонија, го поздрави новиот конкурс за оплеменување на главниот град со скулптури, гледајќи го како можност за ширење на ликовната уметност надвор од затворените простори. Смета дека е важно да се прошири историската рамка и да бидат визуелизирани што повеќе личности и моменти од минатото, не само револуционери. Во тој контекст посочи и дека Музејот на Македонија работи на обвезбедување средства за изработка на скулптура во поголеми димензии на познатата „Свештеничка од Марвинци“, од Среќко Јовановски, која би можело да биде поставена исто така во центарот на Скопје.

Споменици на Ченто и на цар Самуил на плоштад „Македонија“

Центарот ќе има вкупно пет споменици, а централниот дел е резервиран за Александар Македонски

Споменици на Методија Андонов Ченто и на Цар Самуил да се изградат на градскиот плоштад. По овој предлог, иницијатива на Министерството за култура, утре ќе одлучуваат советниците од Општина Центар. Предвидено е споменикот на Ченто да се наоѓа пред ресторанот „Дал-мет-фу“, односно на аголот помеѓу улиците „Македонија“ и „11Октомври“, додека на цар Самуил пред кафулето „Тренд“, поточно на вкрстувањето на улиците „Максим Горки“ и „Никола Вапцаров“. Локациите и за двата споменика веќе се утврдени со урбанистички план. Според предложената одлука, парите потребни за изградба на спомениците, како и финансирањето на процедурите неопходни за целата постапка на проектот, ќе бидат на товар на Општината, иако иницијатор за изградбата е Министерството за култура. До кога ќе треба да се постават и како ќе изгледаат спомен-обележјата, допрва ќе одлучува надлежната комисија, која со утврдување на деталите ќе започне веднаш по исходот од предложената одлука по која Советот на Општината ќе се изјасни на утрешната седница.

Имајќи предвид дека се во тек и две јавни објави за избор на идејни решенија за изградба на споменици на плоштадот пред Камениот мост, центарот на Скопје во иднина ќе го красат четири спомен-обележја. Скулптури на Даме Груев и Гоце Делчев ќе се постават од левата, односно десната страна пред Камениот мост. Акцентот ќе биде ставен на скулптурата на Александар Македонски качен на коњ, кој е планирано да се постави во кругот на плоштадот. Иако конкурсот за овој споменик заврши, надлежните не кажуваат никакви детали. (Дс.Т.)