Климатизација

Пронајдоците на охридскиот иноватор се уште не побудиле интерес кај фирмите за откуп на некоја од иновациите кои чинат по 50.000 евра, иако со нив се заштедува до 70 отсто електрична енергија

Охриѓанецот Ратко Ѓорѓевиќ-Рац досега има направено осум иновации на грејни тела кои заштедуваат електрична енергија и до 70 проценти, но нема интерес кај фирмите за откуп на иновациите. Грејните тела кои се негов личен изум остануваат единствено да го топлат неговиот дом. 60- годишниот иноватор првиот уред за греење го направил во далечната 1970 година, но и до ден-денеска го чува само како драг спомен на неговите почетоци. Вели дека иако е свесен што единствената придобивка е заштедата на електрична енергија во неговиот дом, работи на нови изуми, а од осумте иновации само една е патентирана од страна на Републичкиот завод за патентирање.
- Греење со мермер е единственото мое откритие кое е патентирано. Работи на тој принцип што помеѓу две мермерни плочи има вжештено улје. Воздухот кој издувува од задната страна има температура од 45 степени, а од предната дава топлина од 90 степени. Потрошувачката е 500 вати за 60 минути, а постигнува температура од 22 степени во простор од осум квадратни метри - вели Рац.

Пронајдоците на охридскиот иноватор се уште не побудиле интерес кај фирмите за откуп на некоја од иновациите кои чинат по 50.000 евра. Ако овие уреди влезат во сериско производство, ќе чинат само стотина евра, а ќе бидат со голема заштеда на електричната енергија. Еден од изумите на Рац е и автоматскиот електронски конвертор кој работи со четири грејачи. Двете шипки работат една минута, а потоа електрониката ги командува другите две. По затоплувањето електрониката исклучува и повторно се повторува процесот со турбината. Заштедата на електрична енергија е 75 отсто, односно ако сте плаќале струја 2.000 денари со оваа иновација ќе платите 1.100 денари.

За свое ремек-дело Ратко Ѓорѓевиќ ја смета иновацијата - греење без грејач.
- Во светов вакво нешто не постои. Во однос на другите иновации заштедата на ова грејно тело е 70 отсто. Електроинженери дојдоа да ја видат и беа воодушевени, но никако не можеа да разберат на кој принцип работи. Во шупливи цевки има трокомпонентна течност која за јавноста е тајна. Потрошувачката за два часа е само еден киловат или 2,5 денари, а загрева површина од шест метри квадратни. Кога би имал пари би направил поголемо вакво грејно тело затоа што заштедата е огромна - вели охридскиот иноватор.

Нема закон што ќе ги „олади“ клима-уредите

Граѓаните секое лето се изложени на водата што капе од разладните уреди, а надлежните се' уште не можеле ништо да направат за да го решат овој проблем, оти немало законска регулатива

Секое лето скопјани се „разладуваат“ со дождот што капе од клима-уредите, кои со години се составен дел на архитектурата на скопксите згради. Со оглед на тоа дека во законите не е предвидено каде и како треба да се поставуваат овие уреди за ладење, граѓаните ги монтираат каде што им е згодно и притоа воопшто не водат сметка да обезбедат соодветен одвод за водата што истекува. Така, на секој чекор низ градот водата капе врз тротоарите, минувачите, паркираните возила, прозорците на соседите...

- Можеби за некого е маргинален проблем капењето од клима-уредите, но јас имам сериозен проблем. Мојот сосед го поставил уредот веднаш над мојот прозорец од спалната соба. Ако го игнорирам фактот дека веќе не можам да го отворам прозорецот кога работи нивниот апарат, поради топлината што ја создава, не можам ниту да го трпам капењето на водата која удира по плехот од мојот прозорец. Полудувачка! Сто пати го опоменавме да го стави цревото од уредот во олуците од зградата или пак да го намести на друго место. Тој останува глув на нашите реакции, а ние не знаеме што да правиме. Луѓето од куќниот совет креваат раменици - вели Никола Блажевски од населбата Капиштец.

Освен проблематичното капење, не е за занемарување и естетскиот ефект што се постигнува со начичканите клима-уреди по зградите. Поради тоа што ретко која деловна и станбена зграда е изградена со централна климатизација, објектите во Скопје се нагрдени со разни типови на клима-уреди.

- Како да сме на еден голем саем за еркондишни. Водата од нив капе на сите страни, а најмногу страдаат граѓаните. По тротоарите не може да се пешачи слободно поради паркираните автомобили, па мора да се движиме близу до зградите, а таму добиваме гратис туширање-изненадување. Кој знае каква е таа вода и што содржи. Толку силни фирми, а немаат пари да купат црева преку кои ќе се спушта водата - вели еден скопјанец.

Во кабинетот на градоначалникот Коце Трајановски велат дека во новиот Закон за домување, кој е во собраниска процедура, треба да се вметне и член што ќе го третира овој проблем на граѓаните.

- И покрај тоа што нема законска одредба што го третира капењето на водата и поставувањето на клима-уредите, граѓаните треба да внимаваат и на општото добро. Министерството за транспорт и врски, кое го носи Законот за домување, треба да го има предвид и овој проблем. Залудни се апелите до корисниците на клима-уредите, потребно е трајно решение - велат од кабинетот на градоначалникот ТрајановскиОд друга страна, во Министерството за транспорт велат дека со Законот за домување не се третира оваа област.

- Тој закон уредува многу прашања од областа на домувањето, но поставувањето на клима-уредите не е во таа сфера. За решавање на овој проблем треба да се направат измени во законот за јавна чистота - велат во Министерството.

Од Општина Центар, каде што овој проблем е најизразен, велат дека нивните комунални инспектори можат да опоменуваат и да казнуваат кога водата од еркондишните истекува на тротоарите, бидејќи станува збор за јавна површина.

Пред неколку години поранешниот градоначалник Трифун Костовски се обиде да донесе нова одлука за комунален ред во градот, со која ќе беше забрането надворешното нагрдување на станбените објекти со сушење алишта или со готвење по терасите. Со одлуката требаше да се регулира и поставувањето на уредите за ладење, но Советот на Градот не го усвои овој предлог на Костовски.